25 Hazirana kadar Amasya'da kaldım. Hatırlardadır ki,
o tarihlerde Dahiliye Nâzırlığı görevinde bulunan Ali Kemal Bey, benim
görevden alındığımı ve artık benimle hiç bir resmî muameleye girişilmemesi
gerektiği konusunda şifre ile bir genelge yayınlamıştı.
23 Haziran 1919 tarih ve 84 sayılı olan bu genelge metni, dikkate
değer bir anlayışı gösterir belge olduğu için aynen bilginize sunacağım.
Dahiliye Nâzırı Ali Kemal Bey'in 23.6.1919 tarihli ve 84 sayılı
şifresinin çözülmüş suretidir :
Mustafa Kemal Paşa büyük bir asker olmakla birlikte günün siyasetini
pek bilmediği için, olağanüstü sayılacak vatanseverlik ve gayretine
rağmen, yeni görevinde asla başarılı olamadı. İngiliz Olağanüstü
Temsilcisi'nin istek ve ısrarıyla görevden alındı; bundan sonra
yaptıkları ve yazdıkları ile de bu kusurlarını daha çok açığa vurdu.
Redd-i İlhak Cemiyetleri gibi, Balıkesir ve Aydın dolaylarında Müslüman
halkı boş yere kırdırmaktan ve bu fırsattan yararlanarak halkı haraca
kesmekten başka iş görmeyen emirsiz, saygısız ve kanunsuz olarak
kurulan bazı hey'etler için öteden beri çektiği telgraflarla siyasî
hatâsını idarî yönden de artırdı. Kendisinin İstanbul'a getirilmesi
Harbiye Nezareti ile ilgili bir iştir.
Ancak, Dahiliye Nezareti'nin size kesin emri, artık o zatın görevden
alınmış olduğunu bilmek, kendisi ile hiçbir resmî işleme girişmemek,
hükûmet işleri ile ilgili hiçbir isteğini yerine getirmemektir.
Bu genelgeye uygun hareket etmekle ne gibi sorumlulukların giderilmiş
olacağını takdir buyuracağınızdan eminim. Ayrıca, bu önemli ve tehlikeli
günlerde memur, halk, her Osmanlı'ya düşen en büyük görev, barış
konferansınca geleceğimiz üzerinde karar verilirken ve beş yıldır
yaptığımız deliliklerin hesapları görülürken, artık aklımızı başımıza
devşirdiğimizi göstermek, akıllıca ve tedbirlice davranışları benimsemek,
parti, mezhep, ırk ayrılıklarını gözetmeksizin her ferdin hayatını,
malını, ırzını koruyarak, medenî dünyanın gözünde bu memleketi bir
daha lekelememek değil midir?
|