Yüzölçümü
: 14.100 km2
Nüfusu :
220.000
Başkenti
: Çerkesk
COĞRAFİ KONUMU
Rusya'n�n güneybatısında, Stavropol bölgesinde bir Cumhuriyettir. Büyük
Kafkasların derin vadi ve boğazlarla bölünmüş olan ve Dombay-Ulgan dağında
4.047 m'ye ulaşan kuzey uzantılarının arasında yer alır. Alp tipi çayırların
arasından yükselen dağları kaplayan sık ormanlar, yükseklik arttıkça
yerlerini önce kayalıklara, ardında da buzullara bırakır.
TARİHÇE Karaçayların
soylarının Hun ve İskitlere kadar uzandığı söylenmektedir. Bir Kıpçak
boyu olan Karaçaylar, Balkarlar gibi uzun süre göçebe bir hayat sürdüler.
15. yy'dan 1812'ye kadar Osmanlı himayesinde Kabartay beylerine bağlı
kaldılar. Ruslar 1812'de bölgeyi işgal ettiler. 1822'de Rus yönetimine
karşı ayaklanan Karaçaylar, ağır bir yenilgiye uğradılar. 1905'te başlattıkları
ayaklanma da başarısızlıkla sonuçlandı. 17 Kasım 1991'de Karaçay-Çerkes
Cumhuriyeti'nin eski itibarı iade edilmiştir. Rusya, onlara haksızlık
edilerek sürgüne gönderildiklerini kabul etmiş ve Cumhuriyetin itibarını
iade etmiştir. Karaçaylar yabancı iradenin yoğun baskılarına rağmen,
dil ve kültürlerini bütünüyle muhafaza etmeye çalışmışlardır.
İDARİ YAPI Çerkesler,
üç ayrı soydan (Adige, Çerkes, Kabartey) oluşmakta ve genellikle şehirlerde
oturmaktadırlar. Karaçaylar, Balkarlarla aynı dili konuştukları halde
aynı idarî yapıyı paylaşmamakta, kendi özerk bölgeleri olan Kuban vadilerinin
orta ve yüksek kısımlarında yaşamaktadırlar. Karaçaylar, Teberde, Üçköken,
Dombay, Zelencuk bölgelerinde yoğun olarak bulunmakta, soy olarak Kumanlardan
geldikleri söylenilmektedir. Karaçayların merkezi Karaçeyski'dir.
EKONOMİ Karaçayların
en büyük ekonomik kaynakları hayvancılıktır. Karaçay koyunu, Karaçay
atı ve Karaçay köpeği dünyaca ünlüdür. Ülkede dağ turizmi, sağlık turizmi,
av turizmi için olağanüstü güzel yerler vardır. Ayrıca Rusya Federasyonu'nun
ikinci büyük çimento merkezidir. Bunun yanısıra makine, elektronik saat
fabrikası, yakut, kimya, uranyum madeni, altın, taşkömürü işletmeleri
ekonominin yoğunlaştığı alanlardır. Ayrıca 100'den fazla mineral suyu
kaynağı vardır. Sanayii esas itibariyle Çerkesk şehrindedir.
EĞİTİM Karaçay-Çerkesk'te
231 ortaokul, 34 teknikum, 1 üniversite vardır. Yılda yaklaşık 79 bin
öğrenci ortaokulda, 5100 öğrenci teknikumlarda ve 4100 öğrenci de üniversitede
okumaktadır. Anadil ile eğitim yapılmaktadır. Her dört kişiden biri
Yükseköğrenime devam etmektedir. Bölgede okuma-yazma oranı en yüksek
ülkedir