|
27.1.1921 ve 28.1.1921 tarihlerinde yazdığım üç telgrafla yüksek
şahsiyetlerine, gereken ve benimsenip uygulan ması zarurî olan bütün
hususları açıklık ve kesinlikle bildirmiş olduğuma inanıyorum. Buna
rağmen, 29 Ocak 1921 tarihli telgrafınızda durumun daha gereken
anlayışve isabetle değerlendirilmemekte olduğunu gördüm. Durumun
önemi ve zamanınnezaketi dolayısıyla, yüksek şahsiyetleri ile birlikte
sayın arkadaşlarınızın ve özellikle Zâtışâhane'nin her bakımdan
bir kez daha aydinlatılmalarına yardımcı olmanız bir görev hükmüne
giriyor.
Düşünce ve değerlendirmelerinizden doğru sonuçlar alınmasını kolaylaştırmak
maksadıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi'nce kabul ve uygulanmakta
olanTeşkilât-ı Esasiye Kanunu'nun temel maddelerini aşağıda olduğu
gibi bildiriyorum:
Teşkilât-ı Esasiye Kanunu Temel Maddeler
1- Hâkimiyet kayıtsız şartsız milletindir. Yönetim şekli, halkın
mukadderatını bizzat ve fülî olarak yönetınesi ilkesine dayanır.
2 - Yürütme kuvveti ve yasama yetkisi, milletin tek ve gerçek temsilcisiolan
Büyük Millet Meclisi'nde belirir ve toplanır.
3 - Türkiye Devleti, Büyük Millet Meclisi tarafından idare edilir
ve hükûmeti Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti adını taşır.
4 - Büyük Millet Meclisi, iller halkınca seçilmiş üyelerden oluşur.
5 - Büyük Millet Meclisi'nin seçimi iki yılda bir yapılır. Seçilen
üyelerinüyelik süresi iki yıldır ve yeniden seçilmek mümkündür.
Eski Meclis, yeni Meclistoplanıncaya kadar göreve devam eder. Yeni
seçimlerin yapılmasına imkân görülmediği takdirde, görev süresi
yalnız bir yıl uzatılabilir. Büyük Millet Meclisi üyelerinden herbiri,
yalnız kendini seçen ilin aynca vekili olmayıp aynı zamandabütün
milletin vekilidir.
6 - Büyük Millet Meclisi'nin Genel Kurulu, Kasım başında, davetsiz
toplanır.
7 - Şeriat hükümlerinin uygulanması, bütün kanunların yürürlüğe
konması, değiştirilmesi, yürürlükten kaldırılması, antlaşma ve barış
imzalanması vevatan savunmasıyla ilgili savaş ilânı gibi temel haklar
Büyük Millet Meclisi'neaittir. Kanun ve tüzüklerin düzenlenmesinde,
halk için en yararlı ve zamanın ihtiyacına en elverişli fıkıh ve
hukuk hükümleriyle, örf ve âdetler ve teamüller esasolarak alınır.
Bakanlar Kurulu'nun görev ve sorumluluğu özel kanunla belirtilir.
8 - Büyük Millet Meclisi, hükûmeti oluşturan bakanlıkları, özel
kanun gereğince seçtiği bakanlar vasıtasıyla yönetir. Meclis, yürütme
ile ilgili işlerde bakanlara görev tayin eder; gerekirse bunları
değiştirir.
9 - Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu tarafından seçilen başkan,
bir seçim dönemi süresince Büyük Millet Meclisi Başkanıdır. Bu sıfatla
Meclis adınaimza atmaya ve Bakanlar Kurulu kararlarını onaylamaya
yetkilidir. BakanlarKurulu üyeleri içlerinden birini kendilerine
başkan seçer. Ancak Büyük MilletMeclisi Başkanı, Bakanlar Kurulu'nun
da tabiî başkanıdır.
l0 - Teşkilât-ı Esasiye'nin bu maddelere aykırı düşmeyen hükümleri
eskisigibi yürürlüktedir.
Bizce, yukarıda saydığım temel maddelere aykırı hareket etme imkân
veyetkisinin bulunmadığını yüksek şahsiyetlerinin dikkatlerine önemle
arz ederim.Meclis Başkanlığı ile başlayan haberleşmenizin, gerektirdiği
işlemlerin yürütülmesi Bakanlar Kurulu'na bırakılmıştır, efendim.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Mustafa Kemal
|
