|
Saygıdeğer Efendiler, Anadolu ortasında çıkarılaniç isyanların,
Yunan ordusu karşısında bulunan kuvvetlerimiz ve yaptığımız düzenlemeler
üzerindeki kötü etkileri, düşmanlarca umulan sonuçları vermedi.
Savunma kuvvetlerimiz üzerinde doğrudan doğruya tesirini göstererek,
cephemizi yıkma hedefine yönelmiş bulunan herakâtla birlikte, cepheye
yakın bölgelerde de halkı ayaklandırmak, düşmanların önem verdikleri
bir mesele idi. İstanbul, bu konudaöteden beri çalışmaktaydı. Zeynelâbidin
Partisi'nin Konya ve dolaylarında çıkmasına vasıta olduğu isyan
hareketleri, nihayet 1920 yılı Ekimininbaşında patlak verdi.
D e l i b a ş adında bir eşkıya, beş yüz kadar asker kaçağını topladı.2/3
Ekim 1920 gecesi Çumra'yı bastı. 3 Ekim sabahı da Konya'ya girdive
idareyi ele geçirdi. Konya valisi bulunan H a y d a r B e y ve Komutan
A v n i B e y (Milletvekili A v n i P a ş a 'dır) Konya'da bulunan
az sayıdaki asker ve jandarma ile, Alâettin tepesinde, âsîlere karşıanılmaya
değer bir kahramanlıkla savunmada bulundular. Fakat âsîlerin çokluğu
ve her taraftan saldırmaları karşısında âsîlere esir düştüler.
Aynı günlerde Beyşehir ve Akşehir ilçelerinde de görevli olarak
dolaşan askerî hey'etlerimiz, oralardaki âsîler tarafından görev
yapmaktanalıkondular. Ilgın ilçesinin Çekil köyü yakınlarında toplanan
üç yüz kadar âsî de, nasihat için giden hey'ete ateş etti. Konya'nın
güneyinde Karaman ilçesinde de âsîler toplanmaya başladı. Sultaniye
âsîlerin eline düştü.
Efendiler, bu ayaklanmalara karşı, Afyonkarahisar'dan ve Kütahya'dan
sevkettiğimiz D e r v i ş B e y (Kolordu Komutanı D e r v i şP a
ş a) komutasındaki kuvvetler, Konya'nın kuzeyindeki Meydan istasyonu
yakınlarında âsîlerle karşılaştı. Ankara'dan da bir süvari alayı
ve birdağ topu ile, o zaman İçişleri Bakanı olan R e f e t B e y
komutasındasevkedilen kuvvet, Meydan istasyonundan ilerleyen D e
r v i ş B e ykuvvetiyle birleşti. Adana Cephesinden de bir kuvvet
Karaman'a doğruyola çıkarıldı.
Konya üzerine hareket eden kuvvetler, âsîlerle yaptıkları bir kaççatışmadan
sonra, 6 Ekim 1920'de Konya'yı âsîlerden kurtardı. Oradankaçan âsîler
Koçhisar, Akseki, Bozkır ve Manavgat'a doğru gittiler. Diğer bir
kısım âsîler de Afyonkarahisar'la Konya arasındaki Kadınhan ve Ilgın'ı
işgal ettiler. Bu bölgeye de Batı Cephesi'nden Yarbay O s m a n
B e y komutasında bir kuvvet gönderildi. O s m a n B e y müfrezesi
Ilgın, Kadınhan, Çekil ve Yalvaç'taki isyanları bastırdı. Güneyden
gelen kuvvetimiz Karaman'ı kurtardı.
İsyan bölgesinde âsîleri tepelemeyi başaran kuvvetlerimiz Bozkır,Seydişehir
ve Beyşehir'i de isyancılardan temizledi. Her tarafta, âsîlerindöküntülerinden
bir kısmı bize katıldılar. Bir kısmı da Antalya ve Mersinyönlerine
doğru kaçtılar. D e l i b a ş, Mersin bölgesinde Fransızlarasığındı.
Saygıdeğer efendiler, Yeşilordu teşkilâtından sözederken açıklamıştım
ki, düşmana karşı oluşturulacak kuvvetler konusunda iki zıt görüşçarpışmaya
başlamıştı. Bizim benimsediğimiz düzenli ordu kurma görüşüne karşı
çıkılarak milis diyebileceğimiz bir çeşit teşkilât kurma gürüşüne
ağırlık kazandırılmak isteniyordu. R e ş i t, E t h e m ve T e v
f i kkardeşler, Kütahya yakınlarında, Kuva-yı seyyare adı altında
ve elleri altında bulunan kuvvete dayanarak bu görüşün başını çekiyorlar
veateşli bir şekilde çalışıyorlardı.
|
