|
Efendiler, içinde bulunduğumuz tarihlerde Trakya'nın durumuna da
hep birlikte göz gezdirelim :
Doğu Trakya'da, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'ninTrakya
- Paşaeli Merkez Hey'eti bir kongre yaptı. Bu kongre, Trakya'nınidaresini,
Trakya - Paşaeli Merkez Hey'eti'ne verdi. Trakya'da KolorduKomutanı
olarak bulunan C a f e r T a y y a r (C a f e r T a y y a r P a
ş a), bu Merkez Hey'etinde olmakla birlikte, Edirne milletvekili
olarak da Meclis'imize üye seçilmiştir. Trakya Merkez Hey'eti'ne
ve Kolordu Komutanı'na verdiğimiz talimat, Trakya'nın kaderinin
bütün memleketinkaderiyle birlikte çözülebileceği esasına dayanıyordu.
Askerî harekâtbakımından da verdiğimiz direktif şuydu :
Üstün kuvvetlerin taarruzuna uğranılırsa sonuna kadar direnilecekve
Trakya tamamiyle zapt ve işgal edilmiş olsa bile, teklif edilecek
herhangi bir çözüm şekli tek başına kabul edilmeyecektir. Zaten
Trakya'daki komutanın da kararının böyle olduğu ifade edilmekteydi.
Fakat sonzamanlarda, Komutan C a f e r T a y y a r B e y, yabancıların
verdiğiteminat üzerine yapılan davete uyarılsa İstanbul'a gitmiş,
bize durumuancak dönüşünden sonra bildirmişti. Anlaşıldığına göre,
Doğu Trakya'nınyalnız başına varlığını koruyamayacağı ancak Batı
Trakya ile birleşerekbir yabancı devletin idaresi sayesinde yaşayabileceği
yolunda fikirler telkin edilmiş. . . Her halde manevî gücü kıracak
birtakım propagandalar yapılmış. . .
Cafer Tayyar Bey İstanbul'da iken Tümen komutanlarından Muhittin
Bey, İstanbul'dan Kolordu Komutanlığına atanmışCafer Tayyar Bey'in
Trakya'ya dönmesine izin verilmiş. Cafer Tayyar Bey,İstanbul çevreleriyle
görüştükten sonra, Muhittin Bey'in teklifine rağmen, artık kolordunun
komutanlığını üzerinealmamış, Muhittin Bey'in üzerinde bırakmış.
Böylece Trakya'nınkaderi, İstanbul siyasî çevrelerinin etkisine
terk edilmiş.. .
Efendiler, Büyük Millet Meclisi açıldığı zaman, Trakya'da, 1' inciKolordu'nun
savaş düzeni Şöyleydi :
Kolordu karargâhı Edirne'de
60' ıncı Tümen : Keşan, Edirne, Uzunköprü dolaylarında;
55' inci Tümen : Tekirdağ bölgesinde;
49' uncu Tümen : Kırklareli bölgesinde.
Yunan ordusu, Anadolu'da, Batı Cephesinde yaptığı genel taaarruzda
başarı sağladıktan sonra, 20 Temmuz 1920'de Tekirdağ'a bir tümençıkardı.
Tekirdağ bölgesinde pek dağınık bir durumda bulunan 55' inciTümen,
toplanmaya vakit bulamadan, Yunan tümeni, Edirne'ye doğruyürümeye
başladı.
Batı Trakya'dan Meriç'i geçerek taarruz etmek isteyen Yunan kuvvetleri,
o bölgedcki 60' ıncı Tümen'e komuta eden C e m i l B e y' in ( İçişleri
Bakanı C e m i l B e y'dir) ve 15 Haziranda kuvvetleriyle Edirne'yegelmiş
bulunan ve Edirne - Karaağaç istasyonu arasında ciddî savaşlarvermiş
olan Şükrü Naili Bey'in (Şükrü Naili Paşa) dikkat ve direnmeleri
sayesinde durduruldu ve ilerlemeleri önlendi.
|
