|
Türk ata yurduna ve Türk'ün istiklâline saldıranlar kimler olursa
olsun, onlara bütün milletçe silâhla karşı koymak ve onlarla çarpışmak
gerekiyordu. Bu önemli kararın bütün gerek ve zaruretlerini daha
ilk gününde açığa vurup ifade etmek, elbette isabetli olamazdı.
Uygulamayı birtakım safhalara ayırmak, olaylardan ve olayların akışından
yararlanarak milletin duygu ve düşüncelerini hazırlamak ve basamak
basamak ilerleyerek hedefe ulaşmaya çalışmak gerekiyordu. Nitekim
öyle olmuştur. Eğer dokuz yıllık faaliyetimiz ve yaptıklarımız bir
mantık silsilesi ile gözden geçirilirse, ilk günden bugüne kadar
takip ettiğimiz genel doğrultunun, ilk kararın çizdiği yoldan ve
yöneldiği hedeften asla sapmamış olduğu kendiliğinden anlaşılır.
Burada, zihinlerde yer etmiş olması ihtimali bulunan bazı kararsızlık
düğümlerinin çözülmesini kolaylaştırmak için, bir gerçeği hep birlikte
gözden geçirmeliyiz. Yapılan Millî Mücadele dıştan gelen saldırıya
karşı vatanın kurtuluşunu tek hedef olarak kabul ettiğine göre,
bu Millî Mücadele'nin, başarıya yaklaştıkça, safha safha bugünkü
döneme kadar millî irade rejiminin bütün ilke ve gereklerini yerine
getirmesi tabiî ve kaçınılmaz bir tarihî akış idi. Bu kaçınılmaz
tarihî akışı gelenekten gelen alışkanlığı ile hemen sezmiş olan
hükümdar ailesi, ilk andan başlayarak Milli Mücadele'nin amansız
düşmanı kesildi. Bu kaçınılmaz tarihî akışı daha başlangıçta ben
de görmüş ve sezmiştim. Ancak, sonuna kadar devam etmiş olan bu
sezgimizi başlangıçta bütün yönleri ile açığa vurup ifade etmedik.
Gelecekteki ihtimaller üzerinde fazla konuşmak, giriştiğimiz gerçek
ve maddî mücadeleye hayalî bir macera niteliği verdirebilirdi. Dış
tehlikenin yakın etkilerini derinden duyanlar arasında, geleneklerine,
düşünce kabiliyetlerine ve ruh yapılarına aykırı olan muhtemel değişmelerden
ürkeceklerin ilk anda direnme güçlerini harekete geçirebílirdi.
Başarı için pratik ve güvenilir yol, her safhayı vakti geldikçe
uygulamaktı. Milletin gelişmesini ve yükselmesini sağlayacak doğru
yol buydu. Ben de bu yolda yürüdüm.
Ancak, bu pratik ve güvenilir başarı yolu, yakın çalışma arkadaşlarım
olarak tanınmış kimselerden bazıları ile aramızda zaman zaman görüşler,
davranışlar veya yapılan çalışmalardaki uygulamalar bakımından temel
veya ikinci derecede birtakım anlaşmazlıkların, kırgınlıkların ve
hattâ ayrılmaların da sebebi ve açıklayıcısı olmuştur. Millî Mücadele'ye
beraber başlayan yolculardan bazıları, millî hayatın bugünkü cumhuriyete
ve cumhuriyet kanunlarına kadar uzanan gelişmelerinde, kendi fikir
ve ruh kabiliyetlerinin kavrayış sınırı bittikçe bana karşı direnişe
ve muhalefete geçmişlerdir. Bu noktalara, aydınlanmanız ve kamuoyunun
aydınlanmasına yardımcı olmak için, sırası geldikçe birer birer
işaret etmeye çalışacağım.
|
